Lạm dụng chất

LẠM DỤNG CHẤT

Tổng quan
Vì sao con người sử dụng rượu và các chất ma túy khác?

Người ta sử dụng chất như rượu và các chất ma túy khác vì họ thích thú cảm giác mà những chất này mang lại. Khoái cảm có sức mạnh rất lớn. Bộ não của bạn được lập trình để khi bạn làm điều gì mà mình thấy thích thú, bạn có thể sẽ muốn lặp lại việc làm này. Tất cả các chất ma túy gây nghiện đều có thể hoạt hóa và tác động lên vòng nối neuron liên quan đến khoái cảm trong não bộ.

Nghiện là gì?

Nghiện là một bệnh lý ảnh hưởng lên não bộ và hành vi của bạn. Bạn kiểm soát được lựa chọn bắt đầu dùng chất của mình, nhưng một khi đã bắt đầu, hiệu ứng khoái cảm của chất làm bạn muốn tiếp tục sử dụng chúng. Khi bạn trở nên nghiện rượu hoặc các chất ma túy khác, não của bạn thực sự thay đổi theo những cách nhất định làm cho sự thèm muốn dùng ma túy mãnh liệt kiểm soát hành vi của bạn. Những người nghiện ma túy không suy nghĩ về hậu quả (của việc sử dụng chất), như các vấn đề sức khỏe, tiền bạc, mối quan hệ, và hiệu suất làm việc hay học tập.

Những chất nào có thể gây nghiện?

Người ta có thể nghiện các chất ma túy trái phép và các thuốc được bác sĩ kê. Con người cũng nghiện những thứ mà có thể họ không cho là ma túy, như rượu và nicotine trong thuốc lá điếu hoặc thuốc lá không khói. Một vài chất ma túy dễ gây nghiện hơn so với những chất khác.

Các thuốc kê toa có an toàn?

Khi dùng các thuốc kê toa đúng cách, rất ít khả năng bạn nghiện chúng. Nhưng các thuốc kê toa có thể nguy hiểm khi chúng bị lạm dụng (ví dụ, dùng liều nhiều hơn bác sĩ kê, dùng thuốc khi không cần thiết hoặc sử dụng cùng với các chất ma túy).

Làm cách nào tôi biết được nếu mình có vấn đề?

Bạn gặp vấn đề liên quan đến ma túy hay rượu nếu bạn tiếp tục sử dụng mặc dù chúng gây ra cho bạn các vấn đề về sức khỏe, tiền bạc, công việc hay học tập, hoặc các mối quan hệ. Bạn có thể gặp vấn đề khi có biểu hiện dung nạp ma túy hoặc rượu. Điều này có nghĩa là bạn cần sử dụng chất ngày càng nhiều để đạt được cùng một hiệu quả. Hãy lắng nghe người thân bày tỏ sự quan tâm đến tình trạng sử dụng chất của bạn. Họ có thể giúp bạn nhận thấy rằng mình có vấn đề.

Điều trị
Nghiện có thể điều trị được?

Đúng, nhưng nghiện là một bệnh lý mạn tính (xảy ra trong thời gian dài), tái phát. Bạn cần rất nhiều nỗ lực trước khi có thể thoát được ma túy hoặc rượu.

Điều trị hiện có là gì?

Điều trị có thể gồm tham vấn, thuốc hoặc cả hai. Bác sĩ sẽ giúp bạn tìm phương pháp điều trị phù hợp với mình.

Tôi có thể ngừng lạm dụng ma túy hoặc rượu bằng cách nào?

Bước đầu tiên trong việc cắt đứt tình trạng nghiện là phải hiểu rằng bạn có thể kiểm soát được những gì mình làm. Bạn không thể kiểm soát tất cả mọi thứ xảy ra trong cuộc sống hay phần lớn những gì người khác làm, nhưng bạn kiểm soát được cách mình phản ứng với chúng như thế nào. Vì thế, hãy dùng sự kiểm soát này. Dưới đây là các bước kế tiếp cắt đứt tình trạng nghiện của bạn:

  • Quyết tâm ngưng. Một khi quyết định ngưng sử dụng chất, hãy lập kế hoạch để chắc rằng bạn thực sự làm điều đó.
  • Nhận trợ giúp từ bác sĩ. Bác sĩ có thể sẽ hỗ trợ và giúp tìm một chương trình điều trị thỏa mãn các nhu cầu của bạn. Bác sĩ cũng có thể điều trị các triệu chứng cai và các vấn đề khác mà bạn gặp phải trong quá trình hồi phục.
  • Nhận sự hỗ trợ. Hãy nhờ gia đình và bạn bè hỗ trợ. Bạn cũng có thể liên lạc với một trong các tổ chức được liệt kê bên dưới (có ở Mỹ – ND). Những tổ chức này có thể cho bạn phương tiện và sự hỗ trợ cần thiết để bạn chấm dứt tình trạng nghiện và tiến bộ trong cuộc sống.

Hãy hỏi bác sĩ

  • Làm cách nào tôi biết được nếu mình có vấn đề?
  • Tôi có thể ngừng lạm dụng ma túy và rượu bằng cách nào?
  • Điều trị hiện có đối với tình trạng nghiện là gì?
  • Tôi có thể nghiện thuốc kê toa không?
  • Bác sĩ có thể giới thiệu cho tôi một vài tổ chức giúp ngưng lạm dụng ma túy và rượu?

 Những tổ chức khác

Nguồn: Hiệp hội Bác sĩ Gia đình Hoa Kỳ

https://familydoctor.org/condition/substance-abuse/

Người dịch: BS. Võ Hùng Chí 

Bài viết liên quan